TIỀN QUÂN ĐỘI TRUNG HOA DÂN QUỐC XỬ DỤNG TẠI BẮC VIỆT NAM

“Việt Nam lưu thông khoán” (越南流通券) - một loại tiền do ngân hàng Trung Ương Trung Hoa phát hành cho quân đội Trung Hoa Dân Quốc sử dụng tại Việt Nam. Tuy nhiên do tình thế thay đổi của Trung Hoa Dân Quốc và Việt Nam nên nó đã không được phát hành!

Năm 1945, Nhật đầu hàng Đồng Minh chính thức chấm dứt Thế chiến II, theo Hiệp ước Potsdam, phe Đồng Minh sẽ phân công cho các quốc gia trong lực lượng Đồng Minh giải giáp quân Nhật tại các thuộc địa Nhật đã chiếm đóng. Việt Nam nằm trong kế hoạch đó, theo đó phân định vĩ tuyến 16, quân Anh giải giáp quân Nhật ở miền nam, quân Trung Hoa Dân Quốc giải giáp quân Nhật ở miền bắc. Quân Đồng Minh sẽ trả lại Việt Nam theo đúng tình trạng ban đầu là thuộc địa của Pháp, tức là Pháp sẽ quay trở lại cai trị như lúc trước.

Lư Hán được Tưởng Giới Thạch chỉ định làm Tổng chi huy quân đội Trung Hoa Dân Quốc nhanh chóng đưa 200.000 quân vượt biên giới Việt - Trung tiến vào miền bắc Việt Nam. Chủ trương của Tưởng Giới Thạch không chỉ loại bỏ quân Nhật mà còn muốn loại bỏ cộng sản tại Việt Nam bằng cách thức chèn ép về ngoại giao, kinh tế, chính trị và cắt đứt mối liên hệ giữa đảng Việt Minh của ông Hồ và đảng cộng sản Trung Hoa của ông Mao tại đại lục. Một tuần sau ngày ông Hồ Chí Minh tuyên bố thành lập Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, quân Trung Hoa Dân Quốc đã tiến vào Hà Nội.

Lư Hán - Tổng chỉ huy quân đội Trung Hoa Tưởng Giới Thạch tiến vào miền bắc Việt Nam

Tưởng Giới Thạch (trái) cùng Tổng Thống Hoa Kì Roosevelt và Thủ Tướng Anh Churchill trong lực lượng Đồng Minh

Tưởng Giới Thạch là tổng thống thứ 2 của Trung Hòa Dân Quốc

Để giải quyết vấn đề về lương cho quân đội, ngày 5/9/1945, Ngân hàng Trung Ương Trung Hoa đã ban hành một loại tiền dành riêng cho quân đội của mình sử dụng tại nước ngoài, chúng được gọi là “Việt Nam lưu thông khoán”, bao gồm các mệnh giá 5 viên, 10 viên và 50 viên, điểm chung đều có hình lãnh tụ Quốc dân đảng Tôn Trung Sơn, mặt sau là tên của Cục trưởng và Phó cục trưởng . Đây là lần đầu tiên Trung Hoa phát hành tiền ra nước ngoài, không chỉ riêng Việt Nam, mẫu tiền trên cũng được phát hành thêm tại hai nơi Đài Loan và Tân Cương với tên gọi “Đài Loan lưu thông khoán” - “Tân Cương tỉnh lưu thông khoán” nhưng chỉ thay đổi vài chữ địa danh. Tổng cộng đã có 14 triệu tệ được phát hành gồm 200.000 tờ 5 viên, 600.000 tờ 10 viên và 140.000 tờ 50 viên, sau đó in thêm đẩy tổng giá trị lên đến 24 triệu tệ.

Trước đó một lượng lớn tiền quan kim đã được quân đội Trung Hoa đem vào lưu thông, do lạm phát nghiêm trọng, phá hoại trực tiếp đồng Đông Dương nên người dân không muốn sử dụng do đó việc phát hành “Việt Nam lưu thông khoán” tách biệt với đồng quan kim ở đại lục lại càng được củng cố hơn.

"Việt Nam lưu thông khoán" được ghi rõ trên tờ bạc

Xem thêm >> Tiền quân đội Trung Quốc (Trung Cộng) sử dụng tại Bắc Việt Nam

Biết được phía Trung Hoa sắp phát hành loại tiền mới, Pháp lập tức phản đối và cho rằng đồng Đông Dương trước đó và hiện tại đang được lưu hành suôn sẻ, điều đó chứng minh đồng Đông Dương là đồng tiền hợp pháp của thuộc địa, tại sao phải lưu hành một loại tiền khác ngay trên chính lãnh thổ sắp được trao trả của mình? Để ngăn chặn điều đó xảy ra, Pháp hứa sẽ giải quyết các nhu cầu quân sự cho quân Trung Hoa và cho phép họ vay lại từ ngân hàng Đông Dương. Chính phủ Tưởng Giới Thạch đồng ý phương pháp này, ngay lập tức không cho lưu thông loại tiền này ra thị trường và ra lệnh tiêu hủy.

Đức Châu