TIỀN QUÂN ĐỘI TRUNG QUỐC XỬ DỤNG TẠI BẮC VIỆT NAM

Năm 1965, Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa đáp lại lời kêu gọi của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa đã gửi các cán binh quân sự chính quy đến giúp đỡ Bắc Việt Nam, thành phần bao gồm các công binh xây dựng đường sắt, cố vấn quân sự về phòng không, huấn luyện kỹ thuật và các đơn vị hậu cần viện trợ đạn dược, vũ khí, lương thực cho quân đội Bắc Việt để chống lại quân đội Việt Nam Cộng Hòa và quân đội Hoa Kì ở phía nam vĩ tuyến 17. Một ngân hàng quân đội đã được thành lập và các quân dụng phiếu đã được phát hành để chi trả cho binh lính Trung Cộng.

Ngân hàng Nhân Dân Trung Quốc đã được Ủy ban quân sự Trung ương ủy thác cấp ngày 24/4/1965, cho phép phát hành một loại phiếu thay thế tiền có chức năng trả lương, trợ cấp cho cán binh quân sự Trung Quốc. Chúng được chuyển đến Ngân hàng quân đội quản lí và đưa về Cơ quan dịch vụ quân sự viện trợ Trung Quốc tại Việt Nam chi trả cho quân nhân, họ có thể mua các nhu yếu phẩm hằng ngày và cấm lưu hành ra bên ngoài, đồng thời cho phép quân nhân gửi tiết kiệm, kiều hối và phân bổ vốn cho các dịch vụ khác. Khi về nước, chúng sẽ được quy đổi thành đồng Nhân dân tệ.

Mặt trước của chúng ghi rõ “Quân dụng đại kim khoán (军用代金券)”, năm phát hành 1965, gồm 6 mệnh giá khác nhau, 0.01 (nhất phân) - 0.05 (ngũ phân) - 0.1 (nhất giác) - 0.5 (ngũ giác) - 1 (nhất viên) - 5 (ngũ viên), chạy block từ AA đến AF

Mệnh giá 0.01 và 0.05 chung kích thước 90 x 43mm, hình máy bay dân sự, không series.    

Mệnh giá 0.1 và 0.5 chung kích thước 105 x 50mm, hình tàu lửa, không series.

Mệnh gía 1 và 5 chung kích thước 115 x 55 mm, hình đoàn xe viện trợ và Hữu Nghị Quan, có series.

Vì là quân dụng phiếu, chúng được thiết kế hết sức đơn giản, in rõ “khoán” (chứng thư nợ) để cho biết chúng không phải là “tệ”, nhưng thay vào đó nó là bản chất của tiền. Mặt sau ghi các chữ, bên trái “cận hạn nội bộ sử dụng (仅限内部使用)”, bên phải “cấm chỉ thị trường lưu thông (禁止流通市场)”.

Tiền quân đội kết thúc sứ mạng lưu hành sau 4 năm, khi quân nhân trở về Trung Quốc, chúng được quy đổi ra đồng Nhân dân tệ theo tỉ lệ 1:1, còn lại tất cả chúng được lưu giữ trong kho của Ngân hàng Nhân dân chi nhánh tỉnh Quảng Tây.

Ngày 22/12/1982, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc ban hành thông cáo tiêu hủy các quân dụng phiếu này và nói rằng “Quân dụng phiếu ban đầu được phát hành để trao đổi tiêu dùng trong các lực lượng vũ trang, bây giờ nhiệm vụ của chúng đã kết thúc trong nhiều năm, chúng không cần thiết để bảo quản lâu dài, đã đến lúc phải tiêu hủy chúng”. Tháng 12 cùng năm, ngân hàng nhân dân tỉnh Quảng Tây nhận trách nhiệm từ Ngân hàng Nhân Dân Trung Quốc, với sự hộ tống của quân đội sắp xếp và vận chuyển chúng đến nhà máy Ninh Bồ tiêu hủy.  

Đức Châu